Projekt ogrodu dla niejadka

Zało­że­niem moje­go zada­nia jest stwo­rze­nie pro­jek­tu ogro­du spe­cjal­nie dosto­so­wa­ne­go dla
dziec­ka w wie­ku przed­szkol­nym, któ­re uzna­wa­ne jest za tzw. „nie­jad­ka”. Ma ono
pro­ble­my z ape­ty­tem, dla­te­go głów­nym celem upra­wia­nych roślin będzie pobudzenie
ape­ty­tu dziec­ka, zachę­ce­nie go do jedze­nia poprzez róż­ne kolo­ry i kształty,
oraz uzu­peł­nie­nie bra­ku wita­min i mine­ra­łów w diecie.

            Ogród dla dziec­ka zosta­nie wkom­po­no­wa­ny w zało­że­nie ogro­do­we przy domu jed­no­ro­dzin­nym w Węgrz­cach (oko­li­ce Kra­ko­wa). Teren jest pła­ski, zale­sio­ny z jed­nej stro­ny, z dale­ka od ruchliwej
dro­gi. Warun­ki kli­ma­tycz­ne tam panu­ją­ce są typo­we dla tej czę­ści Polski,
dla­te­go też zapro­po­nu­ję gatun­ki dosto­so­wa­ne do nich.
Sam ogród nato­miast będzie z zało­że­nia ogro­dem upra­wia­nym przez dziec­ko, a jego
poło­że­nie będzie tuż obok pla­cu zabaw. Dla­te­go też pro­po­nu­ję ogród w formie
wznie­sio­nych zago­nów, któ­re uroz­ma­icą rzeź­bę tere­nu, stwa­rza­jąc nowe możliwości
zaba­wy. Zago­ny te będą drew­nia­ny­mi skrzy­nia­mi, któ­re moż­na poma­lo­wać na różne
kolo­ry, tak aby przed­szko­lak mógł się dodat­ko­wo uczyć i roz­wi­jać. Podłożem
będzie zie­mia ogro­do­wa, uzu­peł­nia­na corocz­nie, dzię­ki cze­mu wykluczymy
przy­mu­so­we nawo­że­nie zagonów.

Dobór odmian w ogro­dzie dla niejadka.
            W dobo­rze kie­ro­wa­łam się przede wszyst­kim cie­ka­wą for­mą i kolo­ra­mi (prze­cież
„jemy ocza­mi”), nie zapo­mi­na­jąc oczy­wi­ście o funk­cji witaminizującej.
Pierw­szą rośli­nę jaką pro­po­nu­ję jest Koper wło­ski (Fen­kuł) Foeni­cu­lum
vul­ga­re odmia­na Dul­ce, któ­ry ma cie­ka­wą bar­wę – bia­ło zie­lo­ną, oraz rzadko
spo­ty­ka­ną część jadal­ną (może te nowin­ki zachę­cą do spró­bo­wa­nia?). Odmiana
Dul­ce jest odmia­ną o deli­kat­niej­szym sma­ku, któ­ry jest bar­dzo spe­cy­ficz­ny dla
tej rośli­ny. Sam Koper wło­ski ma dzia­ła­nie pobu­dza­ją­ce soki tra­wien­ne i
wydzie­la­nie żół­ci, dzię­ki cze­mu ape­tyt dziec­ka zosta­nie pobudzony.

Pie­trusz­ka nacio­wa Petro­se­li­num Cri­spim jest kolej­ną zie­lo­ną rośli­ną, któ­rą moż­na sto­so­wać w niedużych
ilo­ściach np. jako przy­pra­wa do zup. Jest ona boga­ta w wita­mi­ny i minerały,
dzię­ki cze­mu spo­ży­cie nawet małej por­cji jest wska­za­ne dla nie­jad­ka. Dodatkowym
atu­tem jest dostęp­ność przez cały rok. Pie­trusz­ka szyb­ko rośnie i moż­na ją
pozy­ski­wać bez­po­śred­nio przed spożyciem.

W upra­wie kolej­nej rośli­ny na pew­no będą musie­li pomóc rodzi­ce, ale są oni
ogrodnikami
i wie­dzą jakie zabie­gi wyko­nać na Pomi­do­rze PERUN Lyco­per­si­con
lyco­per­si­cum. Jest to rośli­na bar­dzo plen­na, dają­ca owo­ce wszechstronnego
zasto­so­wa­nia. Cie­ka­wost­ką jest ich żół­ty, sło­necz­ny kolor i gruszkowaty
kształt. Musi on rosnąć przy bam­bu­so­wej kra­tow­ni­cy, dla­te­go ją również
zazna­czam w projekcie.O kolej­ny owoc nasz mały ogrod­nik nie będzie musiał kon­ku­ro­wać z mieszkającymi
w pobli­skim lasku pta­ka­mi. Ze wzglę­du na swo­ją żół­tą bar­wę POZIOM­KA YELLOW
WON­DER Fro­ga­ria vesca jest nie zauwa­żal­na dla tych zwierząt.
Nato­miast dla dziec­ka może być ona fan­ta­stycz­ną alter­na­ty­wą typo­wych czerwonych
pozio­mek. Rośnie na nie­wy­so­kich krzacz­kach i jest szcze­gól­nie pole­ca­na do
przy­do­mo­wych ogro­dów. Jej naj­więk­szym walo­rem jest bogac­two i intensywność
smaku.

Warzy­wo o bar­wie fio­le­to­wej na pew­no zachę­ci dziec­ko do spró­bo­wa­nia, a mowa o FASO­LI
SZPA­RA­GO­WEJ TYCZ­NEJ – Blau­hil­de. Jej strą­ki i nasio­na są boga­te w wita­mi­nę C, karo­ten (pro­wi­ta­mi­nę A),
wita­mi­ny z gru­py B oraz wapń, fos­for i żela­zo. Jest dosko­na­łym źró­dłem białka,
któ­re jest istot­nym skład­ni­kiem budul­co­wym dla mło­de­go organizmu.
Jej wadą jest zmia­na bar­wy strą­ków po obrób­ce ter­micz­nej z fio­le­to­wej na
brunatną.
Aby temu zapo­biec pole­ca się goto­wa­nie warzy­wa na parze. Ewen­tu­al­nie można
zachę­cić dziec­ko poka­zu­jąc mu kolo­ro­wą prze­mia­nę faso­li pod­czas gotowania.

Mar­chew Pur­ple Haze F1 zwa­na potocz­nie „tygry­sią mar­chwią”, fak­tycz­nie ma kolor jak
umasz­cze­nie tygry­sa. Takie­go przy­sma­ku pozaz­dro­ści nasze­mu nie­jad­ko­wi każdy
kole­ga z przed­szko­la! Dodat­ko­wo jak każ­da mar­chew jest cen­nym źró­dłem wita­min i
karotenów.
Jej walo­rem jest rów­nież to, iż po obrób­ce ter­micz­nej nie tra­ci bar­wy. Można
więc ją sto­so­wać jako doda­tek do zup czy suró­wek, albo goto­wą prze­ką­ską w
prze­rwie mię­dzy zaję­cia­mi. Jej jedy­nym minu­sem jest sil­ne powi­no­wac­two do
cho­rób grzy­bo­wych. Wyma­ga więc ona wyso­kiej ochro­ny roślin, co z punktu
widze­nia zdro­wia dziec­ka nie jest dobre. Jed­nak zakła­da­jąc, że jest to nowy
ogród, pod­ło­żem jest zie­mia ogro­do­wa, to jest to miej­sce wol­ne od grzy­bów i nic
złe­go z rosną­cą mar­chwią nie powin­no się dziać.

Warzy­wem o wie­lu cen­nych zale­tach jest z pew­no­ścią Rzod­kiew­ka KRAKOWIANKA
Rapha­nus sati­vus. Po pierw­sze jest to odmia­na wcze­sna, o dobrej
zdol­no­ści do zawią­zy­wa­nia zgru­bień. Pole­ca­na do upra­wy wio­sen­nej w polu i nie
ogrze­wa­nych tune­lach, a na wznie­sio­nych zago­nach zawsze jest nie­co cieplej,
dla­te­go jest to kolej­ny plus. Miąższ bia­ły, smacz­ny, jędr­ny, ide­al­ny do
chru­pa­nia na kanap­ce. Odpor­na na par­ce­nie i wcze­śniej­sze wybi­ja­nia w pędy
kwia­to­sta­no­we co przy­da­je się pod­czas ama­tor­skiej upra­wy kil­ku sztuk
rzodkiewki.

Cebu­la WEN­TA Allium cepa z pew­no­ścią znaj­dzie zasto­so­wa­nie w kuch­ni nasze­go nie­jad­ka. Jest odmianą
póź­ną o czer­wo­nej łusce. Cebu­le duże, lek­ko spłasz­czo­ne do kuli­stych. Miąższ
fio­le­to­wo-bia­ły, twar­dy, soczy­sty, łagod­ny, duża zawar­tość wita­mi­ny C.
Prze­zna­czo­na do bez­po­śred­nie­go spo­ży­cia i do przechowywania.

Naj­więk­szym i naj­bar­dziej spek­ta­ku­lar­nym warzy­wem upra­wia­nym przez naszego
nie­jad­ka będzie Dynia maka­ro­no­wa PYZA Cucur­bi­ta pepo. Jest z pew­no­ścią naj­więk­szą rośli­ną w
ogro­dzie. Zbiór nastę­pu­je dopie­ro póź­ną jesie­nią, ale war­to było cze­kać. Doskonałe
warzy­wo do przy­rzą­dza­nia tzw. warzyw­ne­go spa­ghet­ti (jego miąższ pod wpływem
krót­kie­go goto­wa­nia lub pra­że­nia roz­pa­da się na frag­men­ty przypominające
makaron).

Kon­cep­cja ogro­du dla niejadka.
            Cała kon­cep­cja zago­spo­da­ro­wa­nia ogro­du dla nie­jad­ka jest dość pro­sta. Proponuję
czte­ry wznie­sio­ne zago­ny o wymia­rach sze­ścia­nu o boku 100cm. Zago­ny te zostaną
usta­wio­ne bez­po­śred­nio na traw­ni­ku w odle­gło­ści 100cm od sie­bie. Całość będzie
two­rzyć bar­dzo syme­trycz­ną kom­po­zy­cję z więk­szym i mniej­szy­mi kwa­dra­ta­mi. Ogród
będzie zaj­mo­wać 4 m², co może wyda­wać się nie­wiel­ką powierzchnią.
Jed­nak z punk­tu widze­nia dziec­ka zapew­ne będzie to wystar­cza­ją­co dużo tere­nu do
upra­wia­nia jego roślin.
Styl ogro­du dla nie­jad­ka będzie połą­cze­niem kil­ku innych. Funkcjonalność,
mate­riał natu­ral­ny, dydak­ty­ka oraz pomysł ogro­du w dużych pojemnikach
(skrzy­niach) będą zaczerp­nię­te ze sty­lu nowo­cze­sne­go. Nato­miast  syme­tria, geo­me­try­za­cja oraz for­ma zagonowa
będzie zaczerp­nię­ta ze sty­lu klasycznego.
Sys­tem upra­wy będzie typo­wo zago­no­wy, geo­me­trycz­ny. Tak, aby dziec­ko z
łatwo­ścią odnaj­dy­wa­ło wybra­ną rośli­nę, oraz by uczy­ło się swe­go rodzaju
porząd­ku i planowania.
Dodat­ko­wym atu­tem są sze­ro­kie, pro­ste ścież­ki z mura­wy, na któ­re będzie łatwo
wje­chać kosiar­ką. Wiel­kość zago­nów zosta­ła spe­cjal­nie dopa­so­wa­na do gabarytów
użytkownika.

Orga­ni­za­cja pra­cy w ogrodzie.
By uspraw­nić opis całej orga­ni­za­cji pozwo­lę sobie „nadać kolor” poszczególnym
zago­nom, tak by wszyst­ko było w pro­jek­cie jasne. Nato­miast pod­czas wykonania
pro­jek­tu dobór kolo­rów jest już kwe­stią indy­wi­du­al­ną. Pro­po­nu­ję więc czte­ry kolo­ry: nie­bie­ski, czer­wo­ny, żół­ty i zie­lo­ny. Każ­dy z zago­nów wyma­ga umow­ne­mu podzia­ło­wi na pół.
Ponie­waż rodzi­ce dziec­ka są z wykształ­ce­nia ogrod­ni­ka­mi i dys­po­nu­ją miej­scem, gdzie moż­na przy­go­to­wać roz­sa­dę pro­po­nu­ję, by wszyst­kie rośli­ny „przy­go­to­wać” tak, by wyjść z nimi do ogro­du w
tym samym cza­sie. Mój wybór kie­ru­ję tym, iż dziec­ko jako oso­ba mło­da, mogła by
się szyb­ko znie­chę­cić do dłu­go­trwa­łej pra­cy w ogro­dzie. Przy­po­mi­na­jąc, że
powierzch­nia ogro­du jest nie­wiel­ka, obsa­dze­nie cało­ści, dzię­ki pomo­cy rodziców,
zaj­mie praw­do­po­dob­nie oko­ło dwóch godzi­ny. Następ­nie pozo­sta­je tyl­ko czekać,
obser­wo­wać, pod­le­wać i plewić.

Przy­go­to­wa­nie roślin w inspekcie.

Wyj­ście z roz­sa­dą lub siew nasion na miej­sce sta­łe w
ogro­dzie dla niejadka.

Zbiór w ogro­dzie dla niejadka.

Po zakoń­czo­nym okre­sie wege­ta­cji usu­wa­my rośli­ny z zago­nów, ponie­waż wszystkie
trak­tu­je­my jako rośli­ny jed­no­rocz­ne (z wyjąt­kiem Poziom­ki, któ­rą może­my na
wio­snę prze­sa­dzić do inne­go zago­nu). Reszt­ki roślin­ne kom­po­stu­je­my, by pozyskać
nawóz zie­lo­ny. W roku kolej­nym zago­ny uzu­peł­nia­my kom­po­stem oraz ziemią
ogrodową.
Zna­jąc har­mo­no­gram prac z poszcze­gól­ny­mi rośli­na­mi pro­po­nu­ję w roku kolejnym
(i następ­nych) dowol­ną zamia­nę roślin w zago­nach. Dzię­ki temu, pro­wa­dzi­my swego
rodza­ju pło­do­zmian i unik­nie­my roz­prze­strze­nie­niu  się pato­ge­nów i szkod­ni­ków. Poprzez regularne
uzu­peł­nia­niu gle­by i pro­wa­dze­nie regu­lar­ne­go odchwasz­cza­nia sta­no­wi­sko z
zało­że­nia pozo­sta­nie dosko­na­łym miej­scem do upra­wy wybra­nych gatunków.

            Postę­pu­jąc zgod­nie z kalen­da­rzem sie­wu, zapro­po­nu­ję tyl­ko roz­miesz­cze­nie poszcze­gól­nych gatun­ków w danych zagonach:

Pro­po­zy­cja roz­miesz­cze­nia gatun­ków w ogro­dzie dla
nie­jad­ka (rok drugi).

            W kolej­nych latach moż­na dowolnie
zamie­niać gatun­ki, wpro­wa­dzać nowe, usu­wać sta­re, eks­pe­ry­men­to­wać. W momen­cie, gdy nie­ja­dek prze­sta­nie być
nie­jad­kiem skrzy­nie moż­na prze­nieść bli­żej kuch­ni i upra­wiać w nich np. zioła.
Dodat­ko­wym ich atu­tem jest moż­li­wość szyb­kie­go demon­ta­żu w momen­cie, gdy prze­sta­ną być potrzeb­ne. Mate­riał, z któ­re­go zosta­ły wyko­na­ne moż­na wyko­rzy­stać w innych czę­ściach ogro­du lub w osta­tecz­no­ści prze­zna­czyć na kompost.